Hành trình Vinh lập nghiệp trên đất khách, tự vũ vực dậy bản thân khi căn bệnh trầm cảm như muốn tắm nắng, làm tôi mường tượng anh như một cánh cánh xa khơi, mặc cho làn sóng gió sảng khoái, vì ảo tưởng dẫu đau cũng sợ hãi.
Đọc qua rất nhiều thông tin về hành trình sang Mỹ ở tuổi 27 của Vinh, từ những lang ngơ ngác của buổi đầu trên đất khách, xuất phát không điểm tiêu đề bằng cấp, cũng không có bất kỳ sự hỗ trợ nào nơi xứ người, rồi đến khi những cánh cửa lớn mở ra khi anh nhận được nhiều lời mời làm việc tại các công ty công nghệ hàng đầu như Google, Meta, Linkedin, Uber, Airbnb, Microsoft, Sony, tôi cảm thấy phục phục. Tôi tự hỏi trong suốt quá trình với vô vàn khó khăn và thử thách, làm sao anh có thể Dũng cảm và duy trì một sức chiến đấu phi thường, để luôn chắc vàng tiến về phía trước, mặc cho sóng gió chỉ chờ chết ngã anh.
Có rất nhiều yếu tố đã tạo nên con người của Vinh ngày hôm nay. Đầu tiên, Vinh kể nó xuất phát từ nền gia đình khiêm tốn, nên kỳ vọng ba mẹ gửi tiền cho Vinh là vô cùng lớn, và bản thân Vinh cũng hình thành nên những tiêu chuẩn về thành công rất cao. Nhưng hoàn cảnh gia đình không định hình Vinh là ai và những giá trị Vinh tìm kiếm. Anh tìm thấy hạnh phúc và nguồn động lực lao đến từ việc đem lại giá trị cho những người xung quanh và xã hội, vì điều Vinh luôn tâm niệm là “Hãy nghĩ ít về bản thân và nghĩ nhiều hơn về thế giới xung quanh” (Hãy nghĩ nhẹ nhàng về bản thân, nghĩ nhiều hơn về thế giới).
Nhưng có lẽ người ta sẽ ngạc nhiên hơn khi điều giúp Vinh hướng dẫn đến sự cực cực và niềm vui, lại đến từ niềm đau, sự cô độc và những bức thư của anh trong căn bệnh trầm cảm. “Vì hiểu được rất nhiều về nỗi đau và sự tiêu cực nên tôi chọn đi ngược dòng và sống một cuộc sống tích cực, như một cách trả lời cho mọi thứ mà cuộc đời đã cho tôi hiểu”.
Sau hai năm hát Mỹ, Vinh nhận được lời mời từ Google, nhưng lần này anh từ chối. Năm 31 tuổi, anh nhận được lời mời thứ hai và trở thành Designer Việt Nam đầu tiên trong nhóm Product Global của Google. Năm 35 tuổi, Vinh quyết định làm cho Meta sau bảy lần từ chối, thuộc nhóm NPE (Thử nghiệm sản phẩm mới). Đây là những con số đáng nhớ của đời người vì chúng ta đã đánh dấu nhiều bước chuyển lớn trong đời. Đó là những gì mà người ngoài sẽ trao thưởng trong ngưỡng mộ nhưng với Vinh, thành công gói gọn trong chính sự nỗ lực, học hỏi, cầu tiến mỗi ngày.
Trong quá trình luân chuyển công việc, vì sao anh không có cung cấp là điều mọi người hay hỏi, nhưng câu trả lời của Vinh là thực tài đi cùng tinh thần tự học mạnh mẽ, bao giờ cũng đầy sức mạnh phục sức.
Điểm giống và khác nhau ở các tập đoàn công nghệ lớn anh ấy có nhiều dịp cộng tác là gì?
Điểm giống nhau: Sử dụng công nghệ giải quyết các vấn đề, điều chỉnh tương tự về cấu trúc nhân vật và cách vận hành; Quan tâm đến lợi ích nhân viên và không ai quản lý ai, mọi thứ tự bản thân quản lý, đến văn phòng hay đi về lúc nào cũng được, quan trọng thành quả và sẽ được đánh giá cập nhật xet 2-3 lần/năm; Có phúc lợi cho nhân viên hàng đầu thế giới và trả lương cao; và là nơi làm việc mơ ước của nhiều người nhưng sức lực cũng rất cao.
Điểm khác: văn hóa và cách tiếp cận vấn đề.
Ví dụ như ở Google thì viết tài liệu khi làm rất quan trọng, mỗi dự án viết hoàng bản và dùng Google Slides rất nhiều, điều này giúp cho các nhóm khác nhau dễ dàng nắm bắt thông tin và thống nhất, nếu có người mới sẽ truyền đạt lại và đi tiếp rất nhanh. Tuy nhiên Google di rất chậm và tốn thời gian rất lâu để ra một chức năng đơn giản.
Meta thì có tinh thần giống công ty khởi nghiệp hơn, viết tài liệu rất sơ sài và không chỉn chu nhưng họ tập trung vào tốc độ và thị trường, nên lượng ra mắt sản phẩm rất nhanh và bắt được thời thế. Văn hoá còn phụ thuộc vào người dẫn đầu, Mark Zuckerberg sẽ khác với Sundar Pichai, Mark tham gia cả công ty 2 tuần/lần và hiện diện trước tất cả mọi người. Sundar không làm như vậy mà chỉ xuất hiện trong sự kiện lớn. Điều này đã thành công trong việc kết nối và chọn cách tiếp cận vấn đề và hình ảnh phù hợp với hoạt động chung của công ty.
Ai làm việc với Mark sẽ hiểu được giá trị của dù công việc nào lớn hơn, ai cũng có thể up tiếng chia sẻ, văn hóa từ dưới lên không phải từ trên xuống; Công việc hiện diện ít nhất và chỉ làm việc với các lãnh đạo phía trên để tạo ra khoảng cách và công việc truyền tải thông tin sẽ mất nhiều lớp lang và tốn kém nhiều thời gian hơn.
Anh cảm nhận được phong cách lãnh đạo nói chung của các CEO như thế nào? Chúng ta có thể hỏi điều gì từ họ?
Tôi nghĩ rằng tôi không thể cụ thể hóa tất cả CEO nhưng nếu chỉ ra những cái chung nhất thì họ đa số là nhà sáng lập và công việc đương nhiên là CEO. Điều này tạo cho họ có một mối quan hệ không so sánh được với bất kỳ ai, giống như cha mẹ lo cho con của mình. Nên họ sẽ hy sinh tất cả, làm mọi thứ có thể để mình đạt được thành công và có ích cho xã hội.
Trở thành người sáng lập không dành cho tất cả mọi người vì nó yêu cầu thời gian, sức khỏe, nguồn lực và khả năng chịu được áp lực cực cao. Họ sẽ sống một cuộc đời không cân bằng về thể chất và tinh thần, đặc biệt nếu đây là một sản phẩm ứng dụng cao. Họ phải luôn đối diện với việc đảm bảo trách nhiệm vì họ sẽ là người được trích dẫn đầu tiên nếu có bất kỳ vấn đề gì xảy ra. Gần giống như những công việc không tên, họ cũng là người phải làm dù không ai quan tâm. Do đó, vai trò người sáng lập/CEO sẽ đi đôi với một sự đơn giản dài hạn mà ít ai có thể hiểu, rất khó giải thích và cũng rất khó để chia sẻ.
Điều có thể giúp họ vượt qua tất cả trở kháng là tình yêu chân thành với điều mình đang làm, và đó là lý do tôi không nghĩ mình khởi nghiệp để kiếm sống hay gọi đó là “công việc”, mà nó là một nghệ thuật sống như một Samurai với thanh kiếm đại diện cho trải nghiệm tri thức, trong hành trình theo đuổi những điều có ích cho xã hội.
Theo kinh nghiệm của anh, đâu là những yếu tố quan trọng nhất mà các doanh nghiệp hàng đầu sẽ cân nhắc quyết định tuyển dụng ứng viên? Vì sao?
Yếu tố quan trọng nhất nên liên quan đến:
– Cái tâm và mục tiêu của ngành: Ai cũng cần tiền nhưng khi còn trẻ ta nên tập trung vào rèn luyện và cho đi nhiều hơn là yêu cầu nhận lại. Vì thế giới chạy đua quá nhanh và ngày càng khó khăn, chỉ có những người có tiêu chí và chí hướng, đam mê mê và nhiệt huyết sẽ chọn người tuyển dụng thấy lý do để đầu tư vào ứng dụng. Kỹ thuật kỹ thuật chưa đủ tốt.
– Đừng để tên trường và cấp ở những dòng đầu tiên của đơn xin việc. Điều đó không nói lên điều gì vì ai cũng được học. Hãy cố gắng đưa ra những kết quả thực hành và hoạt động mình tạo ra để thực tế hơn và cạnh tranh hơn.
– Tư duy quốc tế: Đã làm công ty quốc tế thì mình nên có những suy nghĩ ở hệ quy chiếu đa quốc gia. Nếu tỷ lệ đậu là 0,1% ở Google, họ không tìm thấy người có suy nghĩ nhỏ bé, mà cần người có tầm nhìn rộng.
– Hòa nhập văn hóa: Văn hoá ở Mỹ rất khác châu Á, đa số tập trung vào chủ động lên tiếng của bản thân được rèn luyện từ nhỏ. Ban đầu tôi đã chật vật vì không chủ động như họ mong đợi và để thay đổi cách thân cận cận sẽ tốn kém trong thời gian, nên hãy sử dụng chủ động sớm nhất có thể.
– Không ngựa đến tiền lương và lợi ích: nếu trong cuộc phỏng vấn, câu trả lời là vì lương và lợi ích, chắn chắn sẽ rớt.
Năm 36 tuổi là cột đèn đặc biệt hơn, khi Vinh khởi nghiệp với Murror, nền tảng hỗ trợ những người trầm cảm bằng công nghệ AI. “Murror là một sứ mệnh sau khi trải qua cả đời với trầm cảm của tôi. Murror là mục tiêu chủ yếu mang tính tình nguyện và cho đi nhiều hơn là một công việc ổn định. Tiền bạc sẽ đến sau, không phải là điểm đến cuối cùng. Điều tôi quan tâm là làm sao để tình yêu trong mình ngày càng lớn hơn, giảm bớt hơn, bởi những điều đó sẽ dẫn dắt những bước đi tiếp theo của cuộc đời mình ”.
Trong giai đoạn Covid, Vinh bị trầm cảm nặng nề hơn thời gian cách ly quá lâu. Anh nhận ra mình đã trốn chạy trong công việc để không phải đương đầu với những điều còn đọng lại trong mình. “ Tôi đã luôn định vị bản thân rất thấp, gần như không là ai cả trong cuộc đời này. Tôi lớn lên trong rất nhiều đánh giá của những người xung quanh, mà lạ khi nhận được lời động viên. Bản thân tôi lại là người nhạy cảm nên dễ chịu sự ảnh hưởng hơn người khác. Hệ quả là tôi sống tự ti, cô lập và ít giao tiếp hơn cho xã hội. Nhưng từ ngày rơi xuống tận cùng trong giai đoạn Covid, khi không còn gì để mất, tôi lấy hết có thể đảm bảo bước ra ánh sáng. Tôi cho bản thân bắt đầu lại như một đứa trẻ mà không chịu ảnh hưởng bởi quá khứ, cách tiếp cận cuộc sống hoàn toàn mới đã giúp tôi có một cuộc đời thứ hai với cái tên Astro. Astro là từ viết tắt của “Nhà thiên văn học”, nhà thiên văn học, ẩn dụ cho những người đi tìm sự sống trong vũ trụ, và bản thân tôi là một vũ trụ” .
Bản chất của các trục quay đạo đức không thể bị loại bỏ khỏi trục quay trục vít, dù không hoặc là trộn mọi thứ hoặc là tự động chính nó. Do đó, việc xây dựng kết nối mạnh mẽ với chính mình là vô cùng quan trọng, dù chúng ta đang ở trạng thái nào của cuộc đời, trong giai đoạn nào của mối quan hệ và đang trên đà thăng tiến nào của sự nghiệp. “Khám phá thế giới bên trong bạn” (Khám phá thế giới bên trong bạn) là câu nói trên phần giới thiệu của Murror mà tôi rất thích. Murror được xây dựng dựa trên 3 yếu tố chính dựa trên nghiên cứu khoa học (cảm xúc, lý tính, kiến thức) và làm việc với Vania, bác Sỹ tâm lý đồng hành cùng anh. “Đa số công ty công nghệ sẽ khởi đầu mạnh mẽ về công nghệ, kỹ thuật, nhưng rất thiếu những tổ chức và cá nhân tư vấn về chiều sâu và Murror sẽ là phong cách đầu tiên về điều đó” .
Mỗi lần tôi bước qua một bước câu chuyện của đời mình, lúc đó tôi không nhận ra nó sẽ mang đến những điều đặc biệt hay ý nghĩa đến nhường nào. Mà vẫn tiếp tục nhìn lại, tôi mới phát hiện thì nó đã mang lại cho tôi một hành động như thế này. Tôi nghĩ những khoảnh khắc đó rất đặc biệt. Còn anh Vinh thì sao?
Không thể đoán trước được điều gì sẽ xảy ra. Nhưng nếu cố gắng làm tốt nhất có thể, cầu tiến và nỗ lực mỗi ngày, tôi tin dù ở thời điểm hiện tại mình chưa thấy điều gì rõ ràng, khi nhìn lại cả sức đường mình sẽ hiểu nếu không khó khăn, mơ hồ, thử trước thì mình sẽ không học được gì cả. Tôi học được nhiều nhất là khi bản thân đang ở giai đoạn chật vật và khó khăn, vì thời gian đó là động lực lớn nhất để bản thân tìm học hỏi để vượt qua giai đoạn đó.
Điều thú vị là thành công khi trẻ có cái hay của it, mình có cơ hội làm lãnh đạo khi tuổi đời chỉ đôi tam giác, được lái một chiếc xe đua yêu thích khi mình còn trẻ, cảm giác giác sẽ rất khác khi mình đã già ra vô xe cũng khó, được đi du lịch và làm việc ở nhiều nước trên thế giới khi còn trẻ là điều tuyệt vời vì mình có sức lực và năng lượng để cảm nhận được mọi thứ tốt nhất. Có thể trong mọi lúc đang diễn ra mình không nghĩ đến nhiều nhưng nó gián tiếp tạo ra những trải nghiệm và những câu chuyện để kể lại sau này.
Từ một người làm thuê trở thành người sáng lập, những kỹ năng nào anh cần cập nhật và học thắc mắc để quán thám được đội ngũ và khởi nghiệp của mình?
Tôi đã là người sáng lập từ hơn 10 năm trước nên cũng hiểu được cách vận hành công ty thế nào. Nhưng để hoàn thiện hơn thì tôi vẫn còn nhiều điều để học hỏi. Điều tôi muốn là làm sao có thể tạo ra một cộng đồng bao gồm những người dù đã thành công riêng của mình nhưng vẫn muốn tạo ra những tác động tích cực cho xã hội, dựa trên tình yêu thương và sự chân thành.
Một điều làm anh bỡ ngỡ nhất trong giai đoạn khởi nghiệp?
Điều khiến tôi buồn nhất là chọn sai người, không có gì đau khổ hơn là làm cho sai người. Tôi đã từng làm việc với bạn ở Mỹ thuộc mảng đầu tư. Bạn góp ý với tôi là nên ưu tiên người da trắng khi tuyển dụng vì muốn thông tin về công ty nhìn “xịn” hơn. Nhưng màu da không nói lên khả năng và sản phẩm của một người. Và bạn ấy cũng quên rằng người sáng lập cũng là người châu Á, đến từ Việt Nam năm 27 tuổi. Khi bạn có chế độ xem thường xuyên ở châu Á, tôi đã liên tục hợp tác.
Sự hiểu biết và tính toán về công nghệ đã giúp ích cho Murror như thế nào?
Hơn 15 năm trong ngành công nghệ công nghệ đã giúp tôi hiểu cách vận hành của một công ty công nghệ sẽ cần những gì, từ kỹ thuật, mỹ thuật đến chiến lược kinh doanh. Để thăng bằng và chắc chắn cần có 3 kỹ sư, nhà thiết kế và quản lý sản phẩm chân đại diện. Bên bờ vực đó, đã từng lãnh đạo công ty khởi nghiệp và tập đoàn, nên tôi hiểu vì sao những đột phá thường thấy hay được tạo ra từ các công ty khởi nghiệp vì họ đi nhanh hơn, ít sợ sai hơn và mạo hiểm hơn. Điều quan trọng nhất để thành công là học cách tư duy của một công ty công nghệ, thay vì cụ thể về công nghệ. Dù công nghệ có tiên tiến nhưng áp dụng sai và khô thì tác hại và hệ quả sẽ rất lớn.
Nhân nói về vấn đề có cấp hay không có cấp, thì sự học là cả đời. Nếu có thể cô ấy trả lời thành công dòng thông báo về tính chất học tập của mình đến thời điểm hiện tại thì anh ấy đã, đang và sẽ học những gì?
– Không rõ thiết bị nhất thiết phải biết tất cả mới bắt đầu. Không bao giờ là quá trẻ để theo đuổi điều mình muốn làm. Vì trẻ, mới có sức lực, có sự đảm bảo, có sức khỏe và ít trách nhiệm.
– Thành công là một nghệ thuật sống, tiền không phải là điểm đến cuối cùng. Sống đẹp, sống đam mê và học hỏi tự giải tiền sẽ tìm đến. Giàu kiến thức, giàu trí tưởng tượng, giàu tư duy, giàu văn hóa, giàu nghị lực.
– Không phải ai cũng biết mình muốn gì khi còn trẻ, cách tốt nhất để hiểu mình là phải “va chạm”, thử thách và bản năng sinh tồn sẽ cho ta thấy rõ hành động và phản ứng tư nhiên, và lúc đó mình sẽ hiểu mình là ai.
– Đầu đau hay khó khăn sẽ là động lực để rèn luyện bản thân vượt qua tất cả. Hãy cảm ơn những bài học đau buồn. Ta chỉ sống khi cảm nhận mọi cung cấp của cảm xúc mà không trốn trốn.
– Đừng sống vì giấc mơ của người khác mà hãy sống vì giấc mơ của chính mình. Vì ta có hạnh phúc ta mới lo được cho người khác.
Vinh được công nhận và săn đón tại mảnh đất mà vốn được đánh giá dành riêng cho người châu Á luôn có phần dày dặn hơn. Hơn thế, từ trong khó khăn, nỗi đau và những trận chiến của mình, Vinh vượt lên tất cả, tìm lại mình. Ngày mà Vinh và cuộc đời tha thứ cho nhau, cũng là lúc Vinh theo muỗi giấc mơ lớn hơn, giúp những người cùng cảnh ngộ với anh, thoát khỏi căn bệnh trầm cảm, xoa dịu bản thân và làm lành với cuộc đời.
Ảnh: Tổng hợp
