Chính sách đúng hướng, nhưng chưa đủ điều kiện thực thi
Từ khi chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai, chủ trương dạy học 2 buổi/ngày được xem là một trong những định hướng quan trọng nhằm giảm áp lực học tập, tăng thời gian rèn luyện kỹ năng cho học sinh. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, việc tổ chức học 2 buổi/ngày chỉ bắt buộc ở cấp tiểu học, còn cấp THCS và THPT vẫn học theo mô hình 1 buổi/ngày do chưa đảm bảo được các điều kiện cần thiết.
Tại hội nghị giữa Bộ GD-ĐT và 63 sở GD-ĐT mới đây, nhiều lãnh đạo sở thẳng thắn bày tỏ: nếu bắt buộc triển khai dạy học 2 buổi/ngày trong giai đoạn hiện nay, sẽ rất khó khả thi.
“Ý tưởng là tốt nhưng điều kiện thực tế chưa cho phép. Nếu đặt mục tiêu này vào tầm nhìn đến năm 2035 hoặc xa hơn thì hợp lý hơn,” một đại diện ngành giáo dục địa phương chia sẻ.
Loay hoay giữa dạy thêm và dạy 2 buổi/ngày
Tại Hà Nội, nhiều trường công lập đang dừng hoặc tạm hoãn tổ chức buổi học thứ hai sau khi Thông tư 29 về quản lý dạy thêm, học thêm chính thức có hiệu lực. Trong khi đó, một số trường khác tiếp tục triển khai nhưng thông qua hình thức “lấy ý kiến phụ huynh” và đăng ký học tự nguyện. Điều này khiến cho cùng một chính sách, mỗi nơi áp dụng một kiểu.
Trưởng phòng GD-ĐT quận Hà Đông (Hà Nội) – bà Phan Thị Lệ Hằng – cho biết: các trường đủ điều kiện vẫn được duy trì dạy 2 buổi/ngày, với thời khóa biểu không quá 7 tiết/ngày, kết hợp học kỹ năng sống. Tuy nhiên, nhiều trường khác lại hiểu đây là hành vi vi phạm Thông tư 29 nên đã dừng hoàn toàn để… “chờ hướng dẫn”.
Không ít phụ huynh cũng hoang mang. Một phụ huynh tại Trường THCS Mỗ Lao (Hà Đông) phản ánh việc nhà trường yêu cầu ký xác nhận “tự nguyện học buổi 2 có thu tiền”, khiến phụ huynh lo lắng đây là hình thức dạy thêm trá hình.
Điều kiện thực tế chưa cho phép “phủ sóng” đại trà
Thực tế tại nhiều địa phương, nhất là vùng khó khăn, cho thấy việc tổ chức dạy 2 buổi/ngày không khả thi do thiếu phòng học, giáo viên và chương trình dạy học phù hợp.
Ông Hồ Tuấn Anh – Hiệu trưởng Trường THCS Quỳnh Phương (Nghệ An) – chia sẻ:
“Trường có 34 lớp nhưng chỉ 17 phòng học, phải luân phiên học sáng – chiều. Mỗi học sinh chỉ học 1 buổi/ngày là đã kín lịch cả tuần. Nói đến học 2 buổi/ngày hiện tại là điều rất khó.”
Ngoài ra, nếu không xây dựng chương trình hợp lý cho buổi học thứ hai, các hoạt động dễ bị biến tướng thành dạy thêm – gây áp lực cho học sinh và dư luận trái chiều từ phụ huynh.
Cần hướng dẫn thống nhất, tránh biến tướng chính sách
Tại hội nghị toàn ngành, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh, để tổ chức dạy 2 buổi/ngày hiệu quả cần hội đủ 3 điều kiện:
-
Cơ sở vật chất đầy đủ: mỗi lớp 1 phòng, có bán trú, sân chơi, khu trải nghiệm.
-
Đội ngũ giáo viên đủ số lượng và chuyên môn.
-
Chương trình dạy học được thiết kế riêng, cân đối nội dung, phù hợp tâm lý lứa tuổi.
Hiện tại, cả nước đang thiếu một văn bản hướng dẫn thống nhất – phân định rõ giữa dạy học tăng cường chính khóa và dạy thêm ngoài giờ. Sự chồng chéo giữa các công văn cũ và thông tư mới đang khiến chính sách dạy học 2 buổi/ngày trở nên lúng túng khi triển khai.
Chính sách cần “chạm” được thực tiễn
Dạy học 2 buổi/ngày là một chủ trương tốt nếu thực hiện đúng bản chất và điều kiện. Nhưng nếu chưa có đủ nguồn lực, vẫn áp dụng một cách “tự phát” hay thiếu minh bạch, thì chính sách tốt cũng dễ biến tướng thành gánh nặng – cả về tài chính và niềm tin trong xã hội.
Vấn đề đặt ra hiện nay không chỉ là “có nên dạy 2 buổi/ngày không?”, mà là: “Khi nào thì sẵn sàng – và sẽ triển khai theo một cách thống nhất, minh bạch, công bằng cho mọi trường, mọi vùng miền?”.
