Nhưng cũng từng ấy thành tích, Quang Phạm vẫn rất ngạc nhiên khi biết tôi có nghe nói đến tên anh. Thế giới tượng hình, như anh nói, Tưởng tượng lớn mà lại cũng rất nhỏ, và “trước đây thì người thợ sơn phải mài da sàn lắm mới có thể được công nhận trong giới.” Cựu sư thi công Quang Phạm bắt đầu học xăm chuyên nghiệp khi đã 26-27 tuổi, vào năm 2009, khi ghi hình còn chưa được gọi là một nghề mà giống thú chơi mới hơn. “Tôi nhận ra mình không có đam mê mê với công việc cũ, nhưng lúc nào tôi cũng mê vẽ nên có lẽ nghề nghiệp là phù hợp nhất để theo đuổi.”
Cơ duyên bén duyên với nghề Tattoo
Quang phạm mê vẽ từ nhỏ, và vẽ đẹp đến từng có “ông chú hàng xóm” nhờ ghi chú hộ ông một hình trên lưng dù lúc đó anh còn quá trẻ và còn biết tít hình cuối cuộc để làm gì. Đó cũng là lần đầu tiên Quang Phạm tiếp xúc với hình nhỏ. Kỹ thuật đơn giản trước đây được Quang Phạm áp dụng từ thời niên thiếu cho đến khi trưởng thành, nhưng chỉ để “xăm chơi cho bạn bè”, anh nhớ lại. Quang Phạm đã có 12 năm gắn bó với nghệ thuật đấm, nhưng thừa nhận 6 năm đầu hầu như không có dấu ấn gì vì anh chưa thực sự xác định phong cách ở thời điểm đó. “Một nghệ sĩ xăm hình luôn bắt đầu là một người thợ, chủ yếu là sao chép và hoàn thiện kỹ thuật kỹ thuật. Rồi sau đó, khi có thể có những sáng tạo của riêng mình, để ai nhìn vào đó sẽ nhận được dấu ấn ngay lập tức của mình thì đó là lúc họ có thể được coi là nghệ sĩ.”
Tự xăm cho mình thì có khó hơn mũi cho người khác không?
Xăm về căn bản thì phải dùng cả hai tay, một tay vẽ một tay căng da. Nếu một người chịu đau đớn thì cơn đau sẽ ảnh hưởng tới tinh thần, da bị chùng xuống làm chất lượng hình động không tốt. Nhiều người sẽ ngạc nhiên khi biết trên người tôi không có hình xăm nào cả. Xăm qua nhiều hình rồi nói ra hình nào tôi đặc biệt thích, thứ hai là tôi đòi hỏi kỹ thuật cao, nên không tin người khác xăm cho mình, sợ nó không ra được như mình mong đợi. Vấn đề không phải là tôi chụp hình gì mà là ai chụp cho tôi thôi.
Ai là người định hình phong cách hiện tại của anh?
Nghệ sĩ xăm người Ukraine Dmitriy Samohin, người mà có thể coi là đỉnh cao, huyền thoại của thế giới xăm mô thực. Thời điểm tôi bắt đầu nghiên cứu tìm kiếm về hình xăm, tôi tìm ra ông và biết rằng đây là phong cách mà mình muốn đi theo.
Tả thực như thế nào trong nghệ thuật vẽ? Nó khác như thế nào để mô tả thực tế trong hội họa?
Kỹ thuật đấm Việt Nam hiện nay có hai trường phái chính: mô tả thực tế và truyền thống. Truyền thống thì là về đường độ sắc bén, mảng khối, nó yêu cầu về văn hóa, tích lũy văn hóa nhiều hơn. Còn bản chất mô tả trong hình xăm thì người nghệ sĩ yêu cầu phải có kiến thức về hội họa như không gian, chiều sâu, độ đậm nhạt. Tả thực trong hình thiên nhiên về thể hiện hơn. Có thể nói là, một cái khó về thiết kế một cái khó về thể hiện. Tả thực là vẽ lại hình ảnh thực tế, chứ không phải cách điều chỉnh hay biến thể. Nó giống như là mình vẽ lại một bức tranh có chiều sâu không gian nhìn y như thật. By so tả thực tế trong hình xăm không yêu cầu nhiều về sáng tạo, chỉ yêu cầu nhiều về kỹ thuật, về mực thu, về dụng cụ đinh.
Tôi nghe nói anh là nghệ sĩ Tattoo tự học?
Đúng vậy! Quá trình bước vào hình xăm cho đến nay là 12 năm. 6 năm đầu coi như là mỏng đi, vì tôi không hiểu biết, không xác định được mọi thứ thứ, mình phải tự mò mẫm. Vào thời điểm đó tôi cũng không biết xăm mô tả là phong cách gì, nó là thứ ngoại trừ ngoài ý tưởng của tôi, không hiểu tại sao người ta có thể làm ra một cái hình như thế! Hồi đó thì internet chưa được như bây giờ, mình chỉ có thể tìm hiểu bằng cách đọc các bài có thể trên mạng, tìm hiểu trên các diễn đàn, diễn đàn, xem các video ngắn đơn giản rồi đúc rút mỗi phòng một tí, ra được nhiều kinh nghiệm, cộng với tôi thực hành nhiều, nghiện nhiều. Phải thực hiện nhiều thì mới có thể cho ra được những tác phẩm đẹp.
Theo anh, định nghĩa về một nghệ sĩ lao động chuyên nghiệp sẽ như thế nào?
Theo tôi, khái niệm ấy cũng có gì tráng lệ, phức tạp cả. Một người mới bước vào làm quen hình xăm thì họ chủ yếu sao chép trước, sao chép mọi thứ một cách hoàn hảo, nắm kỹ thuật thấm nhuần. Từ đó để chuyển qua giai đoạn “nghệ sĩ”, nghĩa là phải biết cách sáng tạo ra cái của riêng mình, tác phẩm không còn là thứ yếu của người khác nữa mà chính mình đã tạo ra được thiết kế và dấu ấn riêng. Nếu người ta nhìn vào tác phẩm mà nhận ra ngay đấy chính là phong cách của mình thì lúc đó mình có thể tự gọi bản thân là nghệ sĩ điêu khắc.
Để định hình một cách chắc chắn như thế thì có mất nhiều thời gian không?
Tôi mới định hình phong cách ở đây khoảng 5 năm thôi. Mục tiêu là vì bạn muốn được thế giới nhận, nhận được những tài liệu hỗ trợ nước ngoài. Tôi bắt buộc phải giữ hình ảnh chuyên nghiệp như thế.
Anh nghĩ lí do tại sao mình lại có giải thưởng lớn nhỏ trong cuộc đua kích thước quốc tế như vậy?
Thứ ba là vì tôi muốn nhìn nhận bản thân trên khu vực và quốc tế. Thứ hai là tôi cũng muốn ra nước ngoài để nói chuyện với người ta là ở Việt Nam cũng có những người lao động đẳng cấp, có trình độ không thua kém gì nước ngoài. Xăm ở Việt Nam còn quá mới, mới có mười mấy hai mươi năm, trong khi ở Thái Lan đã 40 năm rồi, hay những nước khác còn lâu hơn thế nữa. Vì vậy, người nước ngoài cũng không có ý kiến gì, không biết mình cũng là một công ty nghiệp vụ phát triển web cơ bản.
Quá trình lên ý tưởng và thực hiện hình xăm của anh thường diễn ra như thế nào?
Khi người ta muốn xăm theo phong cách của tôi thì tôi sẽ hỏi họ có ý tưởng như thế nào, muốn xăm kiểu nào, có những mong muốn hay câu chuyện gì. Khi người ta nói chuyện với tôi thì họ sẽ đưa ra những tiêu chí chủ đạo như muốn xăm con rồng, chiến binh, gia đình… Tôi sẽ bắt đầu thiết kế dựa trên những ý tưởng đó.
Có bao giờ anh từ chối một ý tưởng nào chưa?
Về mặt ý tưởng thì tôi chưa từ chối bao giờ. Tôi chỉ đưa ra những lời khuyên nên cái nào tốt cái nào không tốt thôi.
Tôi thắc mắc trong lúc nhanh, anh hay nghĩ tới điều gì hay có cảm xúc như thế nào?
Khi xăm thì phải có tinh thần vững chắc. Nếu tôi bị ảnh hưởng bởi khách hàng thì không thể gọi là thợ xăm chuyên nghiệp được. Bản chất của hình vẽ chính là “hành xác”. Chấp nhận đi xăm có nghĩa là chấp nhận hành xác, cơn đau phải có. Có nhiều cách hạn chế cơn đau như uống thuốc hay dán thuốc tê, không nhất thiết phải chịu cơn đau nhiều thế. Kỹ thuật của tôi giúp người đi tiêm chỉ đau thôi, nên cũng có lợi hơn.
Kỹ thuật có quan trọng và khó trong hình xăm hay không?
Trong hình, để gọi chủ nhân không chỉ dựa vào việc bạn xăm đẹp hay không, mà là đẹp trong bao lâu. Cái khó là ở chỗ đó.
Anh đúc kết quả gì về nghệ thuật tô vẽ?
Thứ tư, tôi thích làm công cụ nghệ thuật nhất là nghệ thuật vẽ. Thứ hai tôi muốn tạo hình ảnh cho Việt Nam về nghệ thuật tôt, để leo sau điều này sẽ dễ dàng, có nhiều lợi ích hơn.
Sự phát triển của nghệ thuật hình hình Việt Nam đang ở giai đoạn nào theo quan điểm của người trong cuộc sống như anh?
Nó đang ở giai đoạn cực kỳ rực rỡ. Học tít ở nước ngoài vốn vốn dĩ rất khó, như một cái vòng tròn, ai cũng phải vẩy da tróc vảy rồi mới vào được cái vòng tròn ấy. Ở Việt Nam thì khác, ai cũng được thuyến, ai cũng đi thut, thích thutit, nung xấu tôt đẹp gì cũng được. Mua bộ đồ nghề triệu triệu khó học từng chút từng chút rồi cũng thu được. Người vẽ thì quá yêu cầu về độ nghệ thuật của hình vẽ.
Vì vậy, nên hình ở Việt Nam đang phát triển rất nhiều trong năm vừa qua. Điều này tích cực ở nơi tự do phát triển thoải mái, nhưng tiêu cực ở chỗ sẽ có những người họ không thực sự nguy hiểm với nghề, tạo ra hình ảnh xấu. Người trẻ bây giờ cũng được tạo điều kiện để phát triển hơn, mất vài tháng đi theo thầy là đã có kinh nghiệm căn bản để thực hành móng rồi, không như bọn tôi trước kia phải tìm mất mất rất nhiều thời gian. Cơ sở hội nghị dành cho họ rất nhiều.
Theo anh, hình xăm gắn như thế nào với nghệ thuật đường phố?
Hình xăm nói lên cá tính con người, cách sống con người. Đối với tôi hình xăm nó chỉ đơn giản là tạo nên con người như vậy!
Cảm ơn anh vì những chia sẻ rất thú vị!
