Gần đây, cộng đồng LGBT tại Việt Nam đã có bước tiến mạnh mẽ khi chính thức đề xuất sửa đổi Hiến pháp nhằm ghi nhận và bảo vệ quyền lợi chính đáng của họ. Động thái này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trong hành trình đòi hỏi sự công bằng, mà còn mở ra cuộc đối thoại rộng lớn về nhân quyền, pháp luật và văn hóa xã hội.
Hiện nay, Hiến pháp Việt Nam 2013 tuy đã khẳng định quyền bình đẳng của mọi công dân, song vẫn chưa có điều khoản cụ thể bảo vệ cộng đồng LGBT khỏi phân biệt đối xử hoặc công nhận hôn nhân đồng giới. Sự thiếu vắng của những điều luật chi tiết đã khiến nhiều người LGBT gặp khó khăn trong việc tiếp cận các quyền cơ bản như lập gia đình, nhận con nuôi, hoặc tiếp cận dịch vụ y tế chuyên biệt.
Chính vì lý do đó, cộng đồng LGBT đã đề xuất sửa đổi Hiến pháp như một bước đi nhằm “chính danh hóa” quyền sống, quyền yêu và quyền được pháp luật bảo vệ một cách toàn diện hơn.
Theo các tổ chức đại diện tiếng nói cho cộng đồng LGBT như ICS Center, Viện iSEE hay các nhóm vận động độc lập, bản đề xuất sửa đổi Hiến pháp tập trung vào ba nhóm quyền cơ bản:
-
Quyền kết hôn và lập gia đình: Đề xuất mở rộng định nghĩa về hôn nhân, không giới hạn giữa “nam” và “nữ”, mà thay vào đó là “giữa hai người trưởng thành đồng thuận”.
-
Công nhận bản dạng giới: Yêu cầu Nhà nước ghi nhận và tôn trọng bản dạng giới theo ý chí cá nhân, thay vì căn cứ vào giới tính sinh học.
-
Bảo vệ khỏi kỳ thị và phân biệt đối xử: Đưa “xu hướng tính dục” và “bản dạng giới” vào danh sách các yếu tố được bảo vệ khỏi phân biệt đối xử trong toàn bộ hệ thống luật pháp, đặc biệt trong lao động, giáo dục và y tế.
Mặc dù đây là một đề xuất táo bạo, nhưng nó đã nhận được sự đồng thuận từ nhiều chuyên gia pháp lý, nhà hoạt động xã hội và cả những người làm chính sách trẻ tuổi. Luật sư Nguyễn Ngọc Tú (TP.HCM) cho biết:
“Sửa đổi Hiến pháp là điều không dễ, nhưng việc đề xuất đã cho thấy sự trưởng thành của phong trào LGBT. Họ không chỉ đòi hỏi quyền lợi mà còn chủ động đề xuất giải pháp pháp lý, thể hiện tinh thần công dân tích cực.”
Tuy nhiên, cũng có những ý kiến cho rằng xã hội Việt Nam hiện vẫn còn giữ nhiều quan niệm truyền thống, và việc sửa đổi Hiến pháp liên quan đến hôn nhân đồng giới có thể gặp phải phản ứng trái chiều từ một bộ phận người dân.
Điểm đáng chú ý là lần đầu tiên một đề xuất từ cộng đồng LGBT lại có tính tổ chức cao, kèm theo các nghiên cứu, dẫn chứng từ luật quốc tế và khuyến nghị của Liên Hợp Quốc. Đây không chỉ là hành động pháp lý mà còn mang giá trị biểu tượng, thể hiện khát vọng sống đúng với con người thật của hàng triệu người Việt.
Bà Trần Kim Ngọc – đại diện nhóm RainbowLaw chia sẻ:
“Chúng tôi không đòi hỏi đặc quyền, chúng tôi chỉ muốn những quyền căn bản giống như bất kỳ ai khác. Mọi con người đều xứng đáng được bảo vệ trước pháp luật – không phân biệt giới tính hay xu hướng tình dục.”
Hiện nay, đã có hơn 40 quốc gia trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới và đưa điều khoản bảo vệ LGBT vào hiến pháp hoặc bộ luật dân sự. Từ Đức, Mỹ, đến các nước châu Á như Thái Lan, Đài Loan – đều đang có sự chuyển mình mạnh mẽ để bảo vệ quyền con người một cách toàn diện.
Nếu Việt Nam thực hiện điều chỉnh hiến pháp theo hướng này, không chỉ khẳng định cam kết với các điều ước quốc tế như Công ước Nhân quyền, mà còn góp phần thúc đẩy hình ảnh đất nước văn minh, tiến bộ trong mắt bạn bè quốc tế.
Việc cộng đồng LGBT đề xuất sửa đổi Hiến pháp không chỉ là một nỗ lực pháp lý mà còn là lời kêu gọi nhân văn từ những công dân Việt Nam mong muốn được sống và yêu thương trong sự tôn trọng. Đây là thời điểm để xã hội lắng nghe, trao đổi và hành động vì một nền pháp lý bao trùm – công bằng – và không để ai bị bỏ lại phía sau.
Chúng tôi ủng hộ mọi nỗ lực hướng tới một xã hội đa dạng, tôn trọng quyền con người và bình đẳng cho tất cả. Câu chuyện hôm nay là một lời nhắc nhở rằng: khi một nhóm người dám lên tiếng, cả xã hội sẽ có cơ hội để tiến về phía trước.
